Bugün Portekiz olan bölgede 24.500 yıl önce gömülmüş garip görünümlü bir çocuk, bildiğimiz insanlık tarihini baştan yazdı.
Yaklaşık 24.500 yıl önce, dört yaşında bir çocuğun kalıntıları koyu aşı boyası sürülen bir kefene sarılarak Portekiz’deki Lapedo Vadisi’ndeki bir mezar çukuruna gömüldü. Ancak bu çocuk, modern insan ve Neandertal özelliklerinin benzersiz bir karışımını sergileyerek türümüzün tarihi hakkında bildiğimizi sandığımız her şeyi çürütüyordu.
Lapedo Çocuğu olarak bilinen gencin bütün haldeki iskeleti 1998 yılında keşfedildi. O zamana kadar antropologlar, modern insanların Avrasya’ya yayılmadan ve Neandertaller de dahil olmak üzere orada yaşayan daha arkaik hominidlerin yerini almadan önce Doğu Afrika’da evrimleştiğini varsayıyordu.
Bu anlatı, bizim ve eski akrabalarımızın, melezleşemeyen tamamen ayrı türler olduğumuzu ve yayılmamızın, daha ilkel kuzenlerimizin neslinin tükenmesiyle sonuçlandığını varsayıyordu. Lapedo Çocuğu bu senaryoyu yırtıp attı ve kaşifleri, modern insanların Neandertallerle çiftleştiğini ve soyu tükenmiş bu türün genetik kodunun, atalarımızın içinde varlığını sürdürdüğünü öne sürmeye sevk etti.
(İlgili: Neandertaller ile Birçok Yerde Birçok Kez Çiftleştik)
Erkek olduğu düşünülen çocuk, anatomik olarak modern bir insanın çenesine ve iç kulağına, ayrıca bir Neandertalin tıknaz gövdesine ve uzuvlarına sahipti. Böyle bir bulgu başlangıçta antropoloji dünyasında şok dalgaları yarattı ve tüm bunların insanlık tarihi için ne anlama geldiğine dair şiddetli tartışmalara yol açtı.
İskelet üzerine yaptıkları orijinal çalışmada yazarlar, çocuğun, Neandertallerin ortadan kaybolmasından birkaç bin yıl sonra yaşadığını belirtiyor; bu da, bu atalara ait özelliklerin insan genomunun derinliklerine kök salmış olması gerektiğini ve bu nedenle genç çocuğun, geniş ölçüde karışmış popülasyonların soyundan geldiğini öne sürüyor.
Başka bir deyişle, insanlarla Neandertaller arasındaki melezleşme yalnızca bir veya iki kez gerçekleşmedi; popülasyon düzeyinde de meydana geldi ve bu da önemli bir melezleşmeye yol açtı.
Bu da Neandertallerin modern insanlar ortaya çıktığında basitçe yok olmadıklarını, aynı zamanda yeni komşularıyla kısmen karışacak kadar tekrar tekrar melezleştiklerini ima ediyor.
Keşif zamanında bu fikir oldukça radikal ve biraz da şok edici olarak görüldü ve bazı bilim insanlarının orijinal bulgulara şüpheyle yaklaşmasına neden oldu. Örneğin bir analiz, Lapedo Çocuğunun bir melez olmadığı, sadece tuhaf şekilli bir modern insan soyundan olduğu sonucuna vardı.
Ancak karışım teorisi nihayet 2010 yılında araştırmacıların Neandertal genomunu dizilemesiyle kanıtlandı. Bunu yaparak, Afrikalı olmayan tüm modern popülasyonların yüzde 1 ila 4 arasında Neandertal DNA’sı içerdiğini ortaya çıkardılar, böylece eski atalarımızın bu soyu tükenmiş hominidlerle çiftleştiğini doğruladılar.
Aradan geçen binlerce yıl içinde artık Neandertal fiziğine sahip değiliz. Ancak Lapedo Çocuğu gibi, bizler de modern insan-Neandertal melezleriyiz.
IFL Science. 7 Mayıs 2024.
Makale: Duarte, C., Maurício, J., Pettitt, P. B., Souto, P., Trinkaus, E., Van Der Plicht, H., & Zilhão, J. (1999). The early Upper Paleolithic human skeleton from the Abrigo do Lagar Velho (Portugal) and modern human emergence in Iberia. Proceedings of the National Academy of Sciences, 96(13), 7604-7609.
